با اجراي «برجام»، زمزمه حضور شركت‌هاي بزرگ خودروسازي در ايران جدي‌تر و سرانجام، قرارداد پژو در اوايل بهمن ماه با سفر رييس‌جمهور به فرانسه نهايي شد. در همين حال روز گذشته مديرعامل ايران خودرو در نشست خبري با بيش از 70خبرنگار داخلي و خارجي، از جزييات قرارداد با پژو و شركاي جديد اين شركت رونمايي كرد.
بنز و فيات در كنار سوزوكي و پژو شركاي ايران خودرو هستند و براساس گفته‌هاي هاشم يكه‌زارع به "روزنامه تعادل" احتمال همكاري با شركت‌هاي كره‌يي نيز وجود دارد؛ هرچند در سال‌هاي تحريم چين نيز رفيق پروپاقرص اين شركت بود. با اين حال با توجه به خبرهاي جديد و گفته‌هاي مديرعامل بزرگ‌ترين خودروسازي ايران؛ بنز تمام قد وارد بازار ايران مي‌شود و فيات نيز شريك چهارم ايران خودروست. در اين راستا «بنز» هم توليد خودرو سواري خواهد داشت و هم خودروهاي تجاري و با همكاري هم، 2 شركت در توليد و خدمات پس از فروش با سهام 51 - 49درصدي تاسيس مي‌كنند و همكاري‌ها در حوزه ساخت و مونتاژ خودرو، در قالب اين شركت‌ها انجام خواهد شد. از همين رو در نشست خبري كه براي ارائه توضيحات مديرعامل ايران خودرو از جزييات و نحوه همكاري‌هاي بين‌المللي ايران خودرو با شركت‌هاي خودروساز خارجي برگزار شد، هاشم يكه‌زارع در پاسخ به سوال «تعادل» مبني بر اينكه آيا چين و كره در كنار آلمان، فرانسه، ايتاليا و ژاپن سهمي در همكاري‌ها و قراردادها خواهند داشت، گفت: سهم چين در سبد همكاري‌هاي ايران خودرو 5درصد است و كره نيز ممكن است، سهمي داشته باشد.
يكه‌زارع همچنين با توجه به پيش‌بيني 30 درصدي بازار صادرات در پاسخ به سوال «تعادل» مبني بر اينكه چقدر براي تحقق اين امر بازارسنجي شده است، گفت: بازارسنجي توسط شركت «جوينت ونچر» انجام و هيچ محصولي غير از محصول داخلي صادر نخواهد شد. موضوع صادرات را به‌طور شفاف در قرارداد ذكر كرده‌ايم و از اين رو صادرات محصولات متناسب با توليد داخل پيش خواهد رفت و اگر تيراژ توليد در ايران كاهش يابد، صادرات نيز بالطبع كاهش خواهد يافت. از سوي ديگر هر چند تفاهم همكاري ساخت خودروهاي تجاري با بنز تاييد شده است، اما طي قراردادي كه در هفته‌هاي آينده با اين شركت آلماني امضا خواهد شد، احتمالا تفاهم همكاري جديد در حوزه خودروهاي سواري امضا خواهد شد.
غرامت 427 ميليون يورويي «پژو»
از سوي ديگر گمانه‌زني‌هاي مختلفي در خصوص جزييات قرارداد ايران خودرو با پژو وجود داشت كه حتي وزير صنعت، معدن و تجارت آن را محرمانه خواند. در همين حال يكه‌زارع معتقد است كه 80 درصد قرارداد پژو محرمانه نيست و تنها 20 درصد آن محرمانه است. البته در قرارداد پژو، دو موضوع براي همه حايز اهميت بود و آن ميزان غرامت و ديگري ورود تكنولوژي روز بود؛ چرا كه تجربه تلخ گذشته، بدبيني نسبت به اين شركت فرانسوي را در ذهن‌ها ايجاد كرده بود. با اين حال روز گذشته، مديرعامل ايران خودرو رقم دقيق غرامت ايران از پژو را 427 ميليون و 600 هزار يورو اعلام كرد كه 116ميليون يورو به مسائل جاري و گذشته و 311 ميليون و 600 هزار يورو مربوط به مسائل آتي است. يكه‌زارع به ارائه جزيياتي درباره چگونگي پرداخت غرامت پژو به ايران خودرو پرداخت و گفت: براساس قرارداد با اين شركت فرانسوي، ايران خودرو 25 ميليون يورو بابت قطعات، 11 ميليون يورو بابت تجهيزات خطوط توليد 207.11 ميليون يورو از طلب‌هاي پژو از اين شركت را به‌ازاي غرامت پرداخت نخواهد كرد.
جزئيات بيشتر قرارداد با فرانسوي‌ها
مديرعامل ايران خودرو اضافه كرد: در بخش روياليته (حق امتياز) نيز ايران خودرو 65 ميليون يورو به پژو پرداخت نمي‌كند و عملا 20 ميليون يورو هم تخفيف بابت قواي محركه از پژو دريافت كرده‌ايم. همچنين پژو 4 ميليون يورو هزينه متعهد شده است تا كارشناسان خودرو را به ايران خودرو بفرستد تا آنها با استقرار در كارخانه، اقدامات لازم را براي بهبود كيفيت محصولات انجام دهند. در كنار اين موضوع يك ميليون و 600 هزار نفر از نيروي ايران خودرو براي آموزش به پژو فرستاده مي‌شوند. يكه‌زارع با بيان اينكه بابت قيمت روياليته محصولات پژو در آينده براي هر يك دستگاه خودرو كه هزينه 150 يورويي و براي هر محصول 100 يورو هزينه مي‌كند، افزود: قرار است 2ميليون خودرو در قرارداد پژو توليد شود كه ايران خودرو با دريافت اين تخفيف 140 ميليون يورو به پژو پرداخت نخواهد كرد. در روند توليد خودروهاي 206 و 405 نيز ايران خودرو 140ميليون يورو به پژو پرداخت نخواهد كرد.
ضمانت اجرايي ايران براي قرارداد
در همين حال با وجود انتقادهايي كه به ايران خودرو براي قرارداد با پژو وجود داشت، اما يكه‌زارع تعبير متفاوتي از اقدامات اين شركت فرانسوي دارد و معتقد است: پژو تنها شركتي نبود كه با افزايش تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران، صنعت خودروسازي كشور را ترك كرد و در آن مقطع شركت‌هاي مختلفي بازار خودرو ايران را ترك كردند؛ لذا در شرايط فعلي لزومي ندارد كه به اين موضوع بپردازيم. به هر حال، امروز پژو تمايل دارد همكاري خود را با ايران خودرو افزايش دهد. ما نيز براي ضمانت اجرايي قرارداد جديد، خود يك بسته حمايتي و جبراني را تعريف كرده‌ايم. برهمين اساس چيزي كه ما در فرانسه به امضا رسانديم فقط قرارداد نبود بلكه يك تفاهمنامه نيز براي دريافت غرامت به امضا رسيد. مديرعامل ايران خودرو با بيان اينكه در اين شركت مشترك ميان ايران خودرو و پژو 500 ميليون يورو سرمايه‌گذاري صورت مي‌گيرد، تصريح كرد: در گام نخست همكاري‌ها توليد 15 هزار دستگاه خودرو را هدف‌گذاري و آن را به 200 هزار دستگاه خودرو خواهيم رساند. البته ما با همكاري با شركت پژو به دنبال توليد خودروهاي ارزان نيستيم.
نحوه تعيين هيات مديره جديد
يكه‌زارع همچنين با بيان اينكه سهم پژو از محصولات ايران خودرو فقط 15 درصد است، تصريح كرد: در دو سال اول اين همكاري مديريت شركت مشترك برعهده مديرعامل ايران خودرو و رياست هيات‌مديره برعهده شركت پژو است كه اين موضوع در دو سال بعد بالعكس خواهد شد. وي با بيان اينكه سياست وزارت صنعت در شراكت شركت‌هاي داخلي با خارجي‌ها افزايش عمق ساخت داخل است، گفت: به هر ميزان كه داخلي‌سازي يك محصول انجام شود، قيمت آن كاهش پيدا خواهد كرد و خود پژو نيز از اين موضوع سود خواهد بود ؛ چراكه سهم آن در بازار افزايش خواهد يافت. مديرعامل ايران خودرو با اشاره به اينكه انعقاد قرارداد با پژو آنقدر هم براي ما مهم نبود، افزود: ما در اين قرارداد بيشترين منافع را براي ايران خودرو كسب كرده‌ايم البته بايد تاكيد كنم پژو در هيات‌مديره خود براي ارائه امتياز به ما با مشكل روبه‌رو شده و من در همان جلسه‌يي كه اخيرا در فرانسه براي انعقاد قرارداد برگزار شده بود به نمايندگان خود گفتم اگر آنها بر سر موضوعات خود اصرار دارند ميز مذاكره را ترك كنند و خوشبختانه در نهايت توانستيم تا حدودي منافع شركت خود را در اين قرارداد تامين كنيم.
اما و اگر قيمت‌گذاري محصولات
يكه‌زارع در عين حال درخصوص اينكه سرمايه‌گذاران خارجي خواستار تعيين قيمت محصولات خود هستند، گفت: اين موضوع براي ما كه جوينت ونچر هستيم، صدق نمي‌كند حال ممكن است در ساير خودروسازان خارجي اين شرط‌ها مطرح شود چنانچه قيمت‌گذاري محصولات جديد ربطي به قرارداد پژو ندارد. در سال آينده كه روند توليد سه محصول جديد پژو در بازار ايران آغاز شود، قيمت‌گذاري آنها مشمول قوانين ناظر و حاكم بر شرايط بازار خواهد بود؛ البته بايد تاكيد كنم فولكس و فيات در هيچ بازاري محصولات خود را به صورت دستوري تعيين نمي‌كنند؛ بلكه مكانيسم بازار قيمت‌گذاري محصولات آنها را انجام مي‌دهد. وي با اعلام اين خبر كه در خرداد ماه سال آينده خودرو 207 وارد بازار خواهد شد، تصريح كرد: برخي صحبت از خودرو توليد ملي مي‌كنند اما به نظر من هنوز ما چيزي به نام خودرو ملي نداريم و بيشتر يك توهم و نمايش است. به اعتقاد من نمي‌توانيم صادرات داشته باشيم اما محصولات قديمي توليد كنيم بايد در اين رابطه اقدامات لازم براي توليد محصولات با كيفيت انجام شود.
ورود تمام قد بنز به بازار
يكه‌زارع در رابطه با همكاري ايران خودرو با بنز و فولكس واگن نيز اظهار كرد: در شراكت‌هاي بين‌المللي خود فقط به قرارداد با پژو اكتفا نمي‌كنيم؛ بلكه با بنز نيز به تفاهمنامه‌يي رسيده‌ايم اما با فولكس واگن هنوز به تفاهمنامه دست پيدا نكرده‌ايم؛ چراكه در فولكس‌واگن ما هنوز بر سر دو موضوع مشكل داريم و فولكس‌واگن نيز درگير شرايط خودشان است؛ به همين خاطر هنوز با اين شركت به نتيجه نهايي دست پيدا نكرده‌ايم. وي اضافه كرد: درحال حاضر فولكس‌واگن در ايران شريك دارد و شايد بخواهد با همان شريك به توليد محصولات خود بپردازد. مديرعامل ايران خودرو با بيان اينكه فولكس‌واگن و بي ام و تمايلي به انتقال تكنولوژي به شركت‌هاي خودروساز ايراني ندارند در رابطه با صحبت‌هاي امروز برخي از نمايندگان مجلس كه قرارداد جديد ايران خودرو و پژو را تحريم كرده‌اند، گفت: من به نظر نمايندگان مجلس احترام مي‌گذارم و اگر مجلس عدم اجراي قرارداد پژو را تصويب كند ما به مجلس احترام خواهيم گذاشت.
فيات؛ يك انتخاب خوب
يكه‌زارع در رابطه با ادامه همكاري ايران خودرو با رنو نيز گفت: درحال حاضر منتظر انعقاد قرارداد رنو با سايپا هستيم تا بعد از آن روند همكاري خود را با رنو آغاز كنيم. در كنار رنو شركت نيسان نيز با پارس خودرو همكاري مي‌كند؛ در كنار اين موضوع ممكن است ايران خودرو يك شركت ژاپني را به ليست شركاي خارجي خود اضافه كند. در مورد بي ام و نيز توليد خودروهاي اين شركت سالانه به 5 هزار تا نمي‌رسد؛ به همين منظور توليد و شراكت با آن در داخل كشور معقول به نظر نمي‌رسد. البته از طرف بي ام و صحبت‌هايي براي شراكت با ايران خودرو مطرح شده بود اما ما به احترام نمايندگي رسمي اين شركت در ايران كنار كشيده‌ايم. وي به مذاكرات اين شركت با فولكس و فيات نيز اشاره كرد و گفت: فيات يك مجموعه خودروسازي قوي است و احساس مي‌كنيم ظرف دو سال آينده فيات برخي از شركت‌ها را از آن خود كند. به همين منظور فكر مي‌كنيم انتخاب خوبي انجام داده‌ايم.
ورود تكنولوژي امريكا به ايران
يكه‌زارع درخصوص همكاري ايران خودرو با خودروسازان امريكايي نيز افزود: ما در شراكت با خودروسازان امريكايي تابع سياست وزارت صنعت هستيم اما مي‌توان گفت تكنولوژي خودروهاي امريكايي مي‌تواند به صورت غيرمستقيم با شراكت ايران خودرو و فيات وارد كشور شود. وي با اشاره به اينكه خودروهاي جديد پژو بالاي 60 تا 70ميليون هستند، گفت: در شراكت‌هاي خارجي آن هم در كلاس C محصول 40ميليوني توليد نخواهد شد. ما در بخش خودروهاي جاري خود مي‌خواهيم كيفيت و آپشن‌ها را ارتقا دهيم برهمين اساس در آينده پژو پارسي را توليد مي‌كنيم با كيفيت بالا و گريبكس اتوماتيك كه حداكثر 45ميليون تومان خواهد بود. مديرعامل ايران خودرو در رابطه با توقف توليد خودرو 405 نيز افزود: هنوز زمان دقيقي براي توقف توليد اين خودرو تعيين نشده البته اين موضوع را زماني مي‌توانيم اجرايي كنيم كه مصرف‌كننده در اين رنج قيمتي با محصولات مختلفي روبه‌رو شود كه امروز چنين موضوعي در سطح بازار وجود ندارد.
باور اشتباه تعديل قيمت
يكه‌زارع با اعتقاد بر اينكه باور مردم در تعديل قيمت خودرو آن هم بعد از لغو تحريم‌هاي بين‌المللي نادرست است، اظهار كرد: ايران خودرو درصدد است با همكاري شركاي خارجي و ضمن اتكا به توانمندي توليد داخل محصولات مختلفي را وارد بازار كند. وي درخصوص وانت تندر 90 نيز افزود: براي اين پروژه 40 ميليارد تومان سرمايه‌گذاري شده بود وقتي من وارد ايران خودرو شدم، خواستم اين قرارداد را لغو كنم اما ديدم 38ميليارد از سرمايه‌گذاري‌ها انجام شده البته در آن مقطع آقاي كارگر مي‌گفتند كه 20 هزار دستگاه وانت تندر 90 را توليد خواهيم كرد اما من در خوشبينانه‌ترين حالت معتقد بودم فقط دو هزار دستگاه خودرو توليد خواهد بود.